အရပ်သားအစိုးရအဖွဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေဖြစ်တဲ့ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ နိုင်ငံတော်သမ္မတဦးထင်ကျော်တို့ကို အာဂျင်တီးနားနိုင်ငံ တရားရုံးက ဖမ်းဝရမ်းထုတ်တာဟာ အဓိကတာဝန်ရှိသူတွေဖြစ်တဲ့ စစ်တပ်ခေါင်းဆောင်တွေရဲ့ တာဝန်ခံမှုကို မှေးမှိန်သွားစေတယ်လို့ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်(NLD)က ထုတ်ပြန်လာပါတယ်။
၂၀၁၇ ခုနှစ်က ရခိုင်ပြည်နယ်၊ မောင်တောဒေသမှာ ရိုဟင်ဂျာ(မွတ်ဆလင်)တွေကို အကြမ်းဖက်သတ်ဖြတ်မှုတွေနဲ့ ပတ်သတ်ပြီး အရေးယူဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့ ဗြိတိန်နိုင်ငံအခြေစိုက် BROUK အဖွဲ့က ၂၀၁၉ ခုနှစ်မှာ အာဂျင်တီးနားနိုင်ငံ ဗျူနိုအေရီတရားရုံးကို တိုင်ကြားခဲ့ပါတယ်။
ယခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၃ရက်နေ့မှာတော့ ရိုဟင်ဂျာ(မွတ်ဆလင်)တွေကို အကြမ်းဖက်သတ်ဖြတ်မှုတွေနဲ့ ပတ်သတ်ပြီး စစ်ခေါင်းဆောင်မင်းအောင်လှိုင်အပါအဝင် စစ်ဘက်နယ်ဘက် အရာရှိ ၂၃ ဦးနဲ့ အဲဒီအချိန်က နိုင်ငံ့အကြီးအကဲ တာဝန်ယူခဲ့တဲ့ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ သမ္မတ ဦးထင်ကျော်တို့ကိုပါ အာဂျင်တီးနားနိုင်ငံ တရားရုံးက ဖမ်းဝရမ်းထုတ်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
ဒီဖမ်းဝရမ်းနဲ့ပတ်သက်ပြီး NLDက အရပ်သားအစိုးရဟာ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေကိုလိုက်နာခဲ့ရပြီး၊ မြန်မာစစ်တပ်ဟာ အရပ်သားအစိုးရရဲ့ စီမံခန့်ခွဲမှု အောက်မှာ ရှိမနေခဲ့ဘူးလို့အသိပေးထားပါတယ်။
၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့မှာ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေကို ချိုးဖောက်ပြီး ရွေးကောက်ခံအရပ်သားအစိုးရအဖွဲ့ခေါင်းဆောင်တွေကို ဖမ်းဆီးကာ အာဏာရယူထားတာကိုကြည့်မယ်ဆိုရင် စစ်တပ်ဟာ အရပ်သားအစိုးရ အောက်မှာ မရှိနေတာကိုတွေ့ရမယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ၂၀၂၃ခုနှစ်မှာ တိုင်ကြားသူဖြစ်တဲ့ BROUK အဖွဲ့ကိုယ်တိုင်က ရိုဟင်ဂျာ (မွတ်ဆလင်)တွေအပေါ် လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုစွဲချက်မှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ ဦးထင်ကျော်တို့ဟာ ပါဝင်ပတ်သက်မှု သက်သေအခိုင်အလုံမရှိတဲ့အတွက် ဖမ်းဝရမ်းထုတ်မယ့်စာရင်းမှာ ထည့်သွင်းခြင်း မပြုဖို့ အာဂျင်တီးနားတရားရုံးကို လျှောက်ထားခဲ့တဲ့အကြောင်းကိုလည်း NLDက အသိပေးထားပါတယ်။
ဒါပေမယ့် အဲ့ဒီလျှောက်ထားမှုကို အာဂျင်တီးနားတရားရုံးက လျစ်လျူရှုခဲ့ပြီး မြန်မာနိုင်ငံ ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံစနစ်အရ စစ်တပ်ရဲ့ ရပ်တည်မှုပုံသဏ္ဍာန်ကို လေ့လာထည့်သွင်းစဥ်းစားမှု လုပ်ဆောင်ဖို့ ပျက်ကွက်ခဲ့တယ်လို့ NLDက ဆိုပါတယ်။
ဒါဟာ ထိခိုက်နစ်နာသူတွေအတွက်တရားမျှတမှု ရှာဖွေပေးရမယ့်တရားရုံးရဲ့ ဆင်ခြင်တုံတရားနဲ့ အဂတိအစွဲကင်းမှုအပေါ် ထိခိုက် အားနည်းစေနိုင်တယ်လို့လည်း အသိပေးထားပါတယ်။
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ ဦးထင်ကျော်တို့အပေါ် ဖမ်းဝရမ်းထုတ်ခြင်းကို အာဂျင်တီးနားတရားရုံး အနေနဲ့ ပြန်လည်သုံးသပ်ဖို့ တိုက်တွန်းထားပြီး၊ NLDအနေနဲ့လည်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ ဦးထင်ကျော်တို့အတွက် တရားမျှတမှု ရှာဖွေဖော်ထုတ်ရေးကော်မတီ – Justice Seeking Committee for Daw Aung San Su Kyi and U Htin Kyaw ကို ဖွဲ့စည်းဆောင်ရွက်သွားမယ်လို့ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
